یکی از اولین نشانه های تغییرات بزرگ در بدن مادر، تهوع صبحگاهی در بارداری است. بیشتر زنان در هفته های اولیه بارداری آن را تجربه میکنند. علائمی مانند: تغییرات هورمونی، افزایش حساسیت معده و واکنش شدید به بوها از علائم اصلی و اولیه بارداری هستند. در چنین شرایطی آگاهی از روش های علمی و خانگی برای کاهش علائم و درمان خانگی تهوع صبحگاهی در بارداری باعث میشود روند بارداری با آرامش بیشتری طی شود.
شدت تهوع صبحگاهی در بارداری در افراد مختلف متفاوت بوده و عواملی مانند: تغذیه، خواب، وضعیت روحی و شرایط بدنی در آن نقش دارند. برخی مادران تنها در ساعات اولیه روز و بعد از خواب دچار تهوع میشوند اما گروهی نیز در طول روز دچار این احساس ناخوشایند هستند.
در کنار روش های خانگی، گاهی نیاز به مصرف برخی مکمل ها وجود دارد. پزشک با توجه به وضعیت مادر و میزان مواد مغذی بدن او، مکمل هایی را تجویز میکند. در ادامه به بهترین روش های درمان خانگی تهوع صبحگاهی در بارداری اشاره میکنیم.
دلایل علمی ابتلا به تهوع صبحگاهی در بارداری
افزایش ناگهانی هورمون hcg در اوایل بارداری یکی از اصلی ترین علل بروز تهوع صبحگاهی محسوب میشود. افزایش ناگهانی هورمون hcg سرعت خروج مایعات داخل معده را کاهش داده و سبب بروز تهوع صبحگاهی میشود. افزایش سطح استروژن نیز حساسیت بویایی مادر باردار را بالا برده و واکنش او را به بوهای پخش شده در محیطی بیشتر میکند.
طبق نتایج منتشر شده در مجله Maternal Health Review در سال 2024، افزایش hcg باعث تحریک نورون های مرکزی در ساقه مغز میشود. تحریک نورون ها ارتباط مستقیمی با شدت تهوع صبحگاهی در بارداری دارد. این یافته نشان میدهد که سیستم عصبی و دستگاه گوارش در هفته های اول بارداری واکنش شدیدتری به محرک ها نشان میدهند.
تغییرات قند خون نیز در ساعات اولیه روز یکی از عوامل مهم ایجاد تهوع صبحگاهی در بارداری محسوب میشود. به همین دلیل اغلب مادران هنگام بیدار شدن از خواب دچار حالت تهوع می شوند. حفظ تعادل قند خون باعث کاهش شدت واکنش معده میشود. انتخاب میان وعده مناسب نقش مهمی در کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری دارد.
نقش تغذیه مناسب برای کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری
تغییر برنامه غذایی یکی از مهم ترین روش های کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری است. مصرف وعده های کوچک اما بیشتر در روز فشار وارد بر معده را کمتر میکند. مصرف غذاهای سبک و دارای ادویه کم باعث تحریک کمتر سیستم گوارش می شود تشدید تهوع صبحگاهی در بارداری جلوگیری میکنند.
مصرف غذاهای کم چرب در سه ماهه اول بارداری ارتباط مستقیم با کاهش تهوع دارد. کاهش مصرف چربی نیز شدت واکنش های گوارشی را کاهش میدهد. بنابراین انتخاب غذا در بارداری باید دقت بیشتری انجام شود. علاوه بر این انتخاب زمان مناسب خوردن غذا نیز اهمیت زیادی دارد؛ زیرا خالی ماندن معده برای مدت طولانی شدت تهوع صبحگاهی در بارداری را افزایش میدهد.
مصرف میان وعده های ساده مانند نان، بیسکویت خشک یا میوه های آبدار در طول روز باعث حفظ عملکرد طبیعی معده میشوند. تغیذیه مناسب مانع تحریک ناگهانی معده شده و احساس ناراحتی را کاهش میدهد. پیروی از رژیم غذایی مناسب بهترین راه برای کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری است.
تاثیر مصرف زنجبیل بر کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری
زنجبیل یکی از موثر ترین درمان های خانگی برای تهوع صبحگاهی در بارداری شناخته میشود. ترکیبات فعال موجود در زنجبیل روی گیرنده های دستگاه گوارش تاثیر گذاشته و سبب کاهش التهاب معده می شود. استفاده از زنجبیل تازه، دمنوش یا پودر آن در حد اندک باعث کاهش علائم ناخوشایند بارداری می شود.
ترکیبات اصلی زنجبیل مانند جینجرول سیستم پیام رسانی عصبی را تحت تاثیر قرار داده و بروز واکنش های ناگهانی معده را در بارداری کمتر میکنند. مصرف روزانه یک فنجان دمنوش زنجبیل در بسیاری از زنان باردار نتایج مثبتی برای کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری نشان داده است.
با وجود فواید زنجبیل باید میزان مصرف آن کنترل شده باشد تا سبب گوارش نشود. مصرف بیش از حد زنجبیل گاهی باعث سوزش معده میشود. بهترین روش مصرف زنجبیل مقدار کم اما منظم در طول روز است. رعایت این نکته باعث می شود ضمن کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری، مادر باردار دچار عوارشی مانند سوزش معده نشود.
تاثیر خواب و استراحت در کاهش بروز تهوع صبحگاهی در بارداری
خواب کافی نقش مهمی در کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری دارد. جالب است که بدانید خستگی جسمانی شدت واکنش های معده را افزایش میدهد. بنابراین تنظیم ساعت خواب، ایجاد محیط آرام و کاهش نور محیط در زمان استراحت باعث کاهش تحریک پذیری دستگاه عصبی میشود.
تغییرات هورمونی در بارداری الگوی خواب را تحت تاثیر قرار میدهد. بی نظمی در خواب باعث افزایش واکنش گوارشی میشود. ایجاد زمان بندی مشخص برای استراحت و استفاده از تکنیک های آرام سازی مثل تنفس عمیق باعث کاهش تنش داخلی میشود.
استفاده از بالش مناسب و انتخاب وضعیت خواب راحت نیز اهمیت دارد؛ زیرا فشار روی شکم شدت تهوع صبحگاهی در بارداری را بالا میبرد. قرار دادن سر کمی بالاتر از بدن فشار وارد بر معده را کمتر کرده و احساس آرام تری در معده ایجاد میشود.
مصرف مکمل های موثر در بارداری و نقش آنها در کاهش احساس تهوع
در برخی مادران تهوع صبحگاهی در بارداری شدت بیشتری دارد. به همین دلیل بدن دچار کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی میشود. در چنین شرایطی پزشک مکمل هایی مانند قرص فم استایل 1 نکستایل را برای جبران کمبودهای تغذیه ای تجویز میکند. این مکمل ها برای تقویت بدن مادر در دوره بارداری استفاده میشوند. مصرف آنها باید فقط تحت نظر پزشک باشد.
این مکمل ها بدن مادر را تقویت کرده و کمبود ویتامین های ضروری مانند گروه ب را جبران میکنند. این ویتامین ها تاثیر مستقیم در عملکرد اعصاب و دستگاه گوارش دارند. جالب است که بدانید کمبود ویتامین ها شدت تهوع را افزایش میدهد.
توجه به میزان مصرف و انتخاب مکمل مناسب اهمیت زیادی در کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری دارد. استفاده از مکمل های نامناسب باعث بروز علائم بارداری میشود. به همین دلیل باید از مصرف خودسرانه مکمل جلوگیری شود.
سوالات متداول
1. چرا تهوع صبحگاهی در بارداری بیشتر در ساعات اولیه روز دیده میشود؟
تهوع صبحگاهی در بارداری اغلب به دلیل کاهش قند خون، افزایش هورمون hcg و کاهش خروج مایعات معده در ساعات ابتدایی روز رخ میدهد. این موارد باعث میشود معده حساس تر باشد و واکنش بیشتری نشان دهد. مصرف میان وعده سبک قبل از بیدار شدن از خواب شدت علائم کاهش مییابد. این روش تاثیر قابل توجهی دارد.
2. آیا زنجبیل برای تمام مادران مناسب است؟
زنجبیل یک درمان خانگی ایمن برای کاهش تهوع صبحگاهی در بارداری است. با این حال مقدار مصرف زنجبیل باید محدود باشد. مادرانی که سابقه سوزش معده یا مشکلات گوارشی دارند باید با احتیاط بیشتری از آن استفاده کنند.
3. آیا مصرف مکمل هایی مثل فم استایل 1 یا نکستایل در بارداری لازم است؟
مصرف این مکمل ها تنها در شرایطی لازم است که بدن دچار کمبود ویتامین ها و مواد معدنی باشد. کمبود ویتامین ها باید توسط پزشک تشخیص داده شود. این مکمل ها برای تقویت بدن مادر تجویز میشوند. در مصرف مکمل رعایت دستور پزشک اهمیت زیادی دارد.
