علل کمبود آهن
کمبود آهن ممکن است از عوامل متعددی ناشی شود. در زیر، برخی از علل کمبود آهن ذکر شده اند:
1.تغذیه نامناسب:
مصرف ناکافی غنی شده های آهن یا تنوع ناکافی در رژیم غذایی میتواند به کمبود آهن منجر شود.
2. کاهش جذب آهن:
برخی شرایط مانند بیماریهای گوارشی، استفاده از داروهای خاص، یا مصرف زیاد چای و قهوه میتوانند جذب آهن از رودهها را کاهش دهند.
3. بارداری:
زمان بارداری به عنوان یک دوره افزایش نیاز به آهن شناخته میشود، و در صورت عدم تأمین میزان کافی آهن از طریق تغذیه، ممکن است کمبود آهن ایجاد شود.
4. خونریزی:
هر نوع خونریزی مانند خونریزیهای معدهای یا رحمی میتواند منجر به از دست دادن آهن و ایجاد کمبود آهن گردد.
5. افزایش نیاز:
در برخی از شرایط مانند رشد سریع در دوران کودکی یا نیاز افزایش یافته در دوران نخستین بارداری، نیاز به آهن افزایش مییابد.
6. بیماریهای مزمن:
برخی بیماریها مانند کلیههای مزمن یا التهابهای مزمن میتوانند تأثیر منفی بر میزان آهن در بدن داشته باشند.
7. اختلال در جذب آهن:
برخی از افراد به دلیل اختلالات ژنتیکی یا بیماریهایی مثل آنمیا ناهنجار، آهن را بهطور کامل جذب نمیکنند.
8. باعث شدن به علت آلودگی محیطی:
برخی مواد مانند سرب و کادمیوم که در محیط زیست یافت میشوند، ممکن است جذب و استفاده از آهن را کاهش دهند.
علائم کمبود آهن
1. خستگی و ضعف:
افراد با کمبود آهن ممکن است احساس خستگی و ضعف کلان کنند.
2. کاهش توجه و تمرکز:
عدم تأمین آهن به مغز ممکن است باعث کاهش توانایی تمرکز و توجه شود.
3. خلق و خو:
افراد ممکن است به طور عمومی حالت خلق و خوی ضعیفتری داشته باشند.
4. تغییرات در رنگ پوست:
پوست کمبود آهن ممکن است زرد و کمرنگ به نظر بیاید، که به عنوان آنمیا شناخته میشود.
5. درد عضلانی:
درد و سفتی در عضلات ممکن است ناشی از کمبود آهن باشد.
6. درد سر:
افراد ممکن است احساس درد و سرفه داشته باشند.
7. تغییر در طعمها:
تغییرات در طعم غذاها یا حتی علاقه به مصرف مواد خاص ممکن است رخ دهد.
8. تنفس سریع و غیر طبیعی:
تنفس سریع، خصوصاً در شرایط فعالیت، از علائم ممکن کمبود آهن است.
9. تغییرات در ناخنها:
ناخنهای شکننده، ترک خورده، یا تغییر در رنگ ناخنها ممکن است نشانگر کمبود آهن باشد.
10. تغییر در مزاج:
افراد ممکن است تا حدی عصبیتر یا دلپذیری کمتری داشته باشند.
تشخیص کمبود آهن
تشخیص کمبود آهن در بدن معمولاً توسط پزشک انجام میشود و به استفاده از متدهای مختلف برای تأیید و ارزیابی کمبود آهن میپردازد. روشهای معمولی برای تشخیص کمبود آهن عبارتند از:
1. آزمایش خون:
اندازهگیری سطوح فریتین (پروتئین مسئول ذخیره آهن در بدن)، ترانسفرین (پروتئین حمل آهن)، و سطوح سرمی آهن میتواند نشانگر کمبود آهن باشد.
2. تست هماتوکریت:
اندازهگیری نسبت حجم خون جریانی به جمعیت خونی (هماتوکریت) ممکن است کمبود آهن را نشان دهد.
3. آزمون آهن ترانسفرین:
این آزمون میزان اشباع آهن ترانسفرین را ارزیابی میکند و میتواند نشاندهنده وضعیت آهن در بدن باشد.
4. آزمون ساختار ناخن:
تحلیل ناخنها ممکن است اطلاعاتی درباره کمبود آهن فراهم کند؛ نظیر ناخنهای ترک خورده یا رنگ و شکل ناخنها.
5. آزمایش اسکن MRI:
برخی مواقع برای تصویربرداری از میزان آهن در بافتها و اعضا، از تصاویر MRI استفاده میشود.
6. سونوگرافی مغز:
در برخی موارد، بررسی سونوگرافی مغز به منظور ارزیابی وضعیت ذخیره آهن (فریتین) ممکن است اجرا شود.