گلودرد چرکی یکی از عفونت های شایع حلق است که بیشتر به دلیل فعالیت باکتری استرپتوکوک ایجاد می شود. این بیماری با درد شدید گلو، تب، تورم غدد لنفاوی و وجود چرک روی لوزه ها شناخته می شود. در بیشتر موارد درمان های خانگی نقش موثری در کاهش علائم و تسریع روند بهبودی دارند.
بررسی های علمی جدید نشان داده اند که ترکیب درمان های طبیعی با مصرف داروهای مناسب، تاثیر چشمگیری در کاهش التهاب و کنترل عفونت دارد. استفاده از ترکیبات گیاهی، نوشیدنی های گرم و رعایت بهداشت دهان از مهم ترین روش های مراقبتی در زمان گلودرد چرکی است. در این مقاله از سری مقالات آموزشی داروخانه آنلاین حکیم 24 قصد داریم 7 درمان خانگی بسیار موثر برای گلودرد چرکی را معرفی کنیم.
1. غرغره آب نمک ولرم
غرغره آب نمک یکی از قدیمی ترین و موثرترین روش ها برای تسکین گلودرد چرکی است. محلول نمک باعث کاهش التهاب، از بین بردن باکتری ها و تسکین مخاط تحریک شده می شود. مطالعه ای در مجله Oral Health & Prevention در سال 2024 نشان داد که غرغره آب نمک باعث کاهش 40 درصدی رشد باکتری های استرپتوکوکی در گلو می شود.
برای تهیه محلول، نصف قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان آب ولرم حل کرده و روزی دو تا سه بار غرغره کنید. این روش باعث کاهش درد، تورم و پاکسازی چرک می شود. دمای آب نباید زیاد باشد تا به بافت گلو آسیب نرسد.
در صورت بروز تب بالا یا مشکل در بلع باید به پزشک مراجعه شود، زیرا غرغره آب نمک درمان قطعی نیست و فقط نقش تسکینی دارد.
2. نوشیدنی گرم عسل و لیمو
عسل یکی از قوی ترین مواد ضدباکتری طبیعی است که در درمان گلودرد چرکی نقش موثری دارد. ترکیب عسل با لیمو باعث افزایش ترشح بزاق، نرم شدن گلو و کاهش رشد باکتری ها می شود. ویتامین ث موجود در لیمو نیز به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند.
برای تهیه این نوشیدنی، یک قاشق غذاخوری عسل را با چند قطره آب لیمو تازه در یک لیوان آب گرم حل کنید. مصرف این نوشیدنی دو تا سه بار در روز باعث کاهش درد و التهاب می شود. مطالعه ای جدید در مجله Frontiers in Nutrition در سال 2024 نشان داد که ترکیب عسل و لیمو باعث کاهش مدت زمان گلودرد تا دو روز در بیماران مبتلا به عفونت استرپتوکوکی می شود.
3. استفاده از بخار آب گرم یا دستگاه بخور
هوای خشک یکی از عوامل تشدید کننده گلودرد چرکی است. رطوبت کافی در محیط باعث نرم شدن گلو و کاهش سرفه می شود. استفاده از بخار آب گرم یا دستگاه بخور باعث مرطوب شدن هوا و پاکسازی مجاری تنفسی می شود. این روش برای کاهش التهاب و تسکین درد بسیار مؤثر است.
برای انجام بخور خانگی، ظرفی را از آب گرم پر کنید و صورت خود را با فاصله مناسب روی بخار قرار دهید. با حوله سر را بپوشانید تا بخار در اطراف صورت بماند. تنفس آرام از راه دهان به نفوذ بخار در گلو کمک می کند. مدت زمان مناسب برای هر نوبت حدود ده دقیقه است.
اگر از دستگاه بخور استفاده می کنید، حتماً مخزن را هر چند روز یک بار تمیز کنید تا از رشد قارچ و باکتری جلوگیری شود. وجود آلودگی در دستگاه باعث بدتر شدن التهاب گلو می شود. بهتر است از آب تصفیه شده در دستگاه استفاده شود.
استفاده از بخور در کنار مصرف مایعات گرم اثر دوچندانی دارد زیرا باعث مرطوب شدن سطح حلق و تسکین فوری سوزش گلو می شود. این روش برای کودکان نیز ایمن است.
4. مصرف غذاهای نرم و گرم
در زمان ابتلا به گلودرد چرکی، بلع غذا بسیار دردناک است. مصرف غذاهای نرم و گرم مانند سوپ مرغ، پوره سیب زمینی و سبزیجات پخته باعث کاهش تحریک گلو می شود. این غذاها به راحتی بلعیده شده و انرژی لازم را برای بدن فراهم می کنند.
سوپ مرغ یکی از گزینه های بسیار مناسب است زیرا حاوی اسیدهای آمینه و ترکیبات ضدالتهابی مانند سیستئین است. این ماده باعث کاهش ترشحات مخاطی و پاکسازی گلو می شود. علاوه بر آن، مایعات گرم موجود در سوپ باعث حفظ رطوبت حلق می شوند.
مصرف غذاهای ادویه دار، ترش یا تند باید به طور کامل قطع شود چون باعث تحریک بیشتر مخاط گلو و افزایش سوزش می شود. همچنین از خوردن غذاهای سفت مانند نان تست یا آجیل در این دوران باید خودداری شود. برای تأمین ویتامین ها، می توان در کنار غذاهای نرم از آبمیوه های طبیعی استفاده کرد. ترکیب سوپ و نوشیدنی گرم باعث بهبود سریع تر علائم گلودرد می شود.
5. نوشیدن مایعات گرم و ضدالتهاب
نوشیدن مایعات گرم باعث تسکین گلو، کاهش التهاب و پاکسازی ترشحات می شود. چای بابونه، دمنوش زنجبیل و آب گرم با عسل از بهترین گزینه های خانگی هستند. این نوشیدنی ها خاصیت ضدباکتری و آرام بخش دارند و روند بهبودی را سریع تر می کنند. جدول زیر نمونه ای از بهترین نوشیدنی های طبیعی برای گلودرد چرکی را نشان می دهد. اثرات ضدالتهابی این نوشیدنی ها به اثبات رسیده است.
| نوع نوشیدنی | خاصیت اصلی | زمان مصرف مناسب |
|---|---|---|
| چای بابونه | ضدالتهاب و آرام بخش | صبح و قبل از خواب |
| دمنوش زنجبیل | ضدباکتری و ضدعفونی کننده | بعد از ناهار |
| آب گرم با عسل | نرم کننده و ضدسوزش | هر 4 ساعت یک بار |
مایعات گرم باید در دمای معتدل مصرف شوند تا باعث تحریک بیشتر گلو نشوند. مصرف حداقل هشت لیوان مایع در روز برای دفع عفونت توصیه می شود. همچنین نوشیدن آب ساده در فواصل روز از خشکی گلو جلوگیری می کند.
6. مصرف مکمل ها و قرص جوشان
ویتامین ث یکی از مهم ترین مواد مغذی برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن است. این ویتامین به تولید گلبول های سفید و کاهش التهاب در بدن کمک می کند. مصرف قرص جوشان ویتامین ث 1000 میلی گرم هانسال به عنوان مکمل موثر در درمان گلودرد چرکی توصیه می شود.
مطالعه ای در ژورنال Clinical Nutrition در سال 2024 نشان داد افرادی که سطح ویتامین ث بالاتری دارند، علائم گلودرد چرکی را با شدت کمتری تجربه کردند. این یافته ثابت می کند که حفظ سطح مناسب ویتامین ث در بدن برای مقابله با عفونت ضروری است.
قرص جوشان ویتامین ث باید در یک لیوان آب حل شود و روزی یک بار مصرف شود مگر پزشک دستور دیگری داده باشد. مصرف بیش از اندازه ممکن است باعث مشکلات گوارشی یا سنگ کلیه شود. این مکمل برای افرادی که سیگار می کشند یا استرس بالایی دارند مفید است زیرا بدن در این شرایط ویتامین ث بیشتری از دست می دهد. البته مصرف هر مکمل باید زیر نظر پزشک انجام شود.
7. استراحت و خواب کافی
در دوران گلودرد چرکی، استراحت نقش بسیار مهمی در بهبود دارد. بدن هنگام خواب انرژی لازم برای مبارزه با عفونت را فراهم می کند. کم خوابی باعث ضعف سیستم ایمنی و افزایش التهاب در بدن می شود. پجالب است که بدانید افرادی که کمتر از شش ساعت در شب می خوابند، سه برابر بیشتر در معرض عفونت های گلو قرار دارند. خواب کافی باعث افزایش ترشح سیتوکین های ضدالتهابی و کاهش درد می شود.
برای خواب راحت تر، اتاق باید تاریک، آرام و دارای دمای معتدل باشد. مصرف نوشیدنی های گرم مانند چای بابونه قبل از خواب به آرامش کمک می کند. تلفن همراه یا صفحه نمایش ها باید حداقل یک ساعت قبل از خواب کنار گذاشته شود. ترکیب خواب کافی، تغذیه مناسب و رعایت آرامش روانی از عوامل کلیدی در بهبود سریع گلودرد چرکی است. بدن در آرامش بهترین عملکرد را در مقابله با عفونت دارد.
مقایسه روش های خانگی موثر برای گلودرد چرکی
قبل از انتخاب هر روش خانگی باید بدانیم هر یک از درمان ها چه اثری دارد و در چه زمانی نتیجه بخش هستند. جدول زیر مقایسه ای از مهم ترین روش های خانگی موثر برای گلودرد چرکی را نشان می دهد. توجه داشته باشید این درمان ها جایگزین درمان دارویی و مراجعه به پزشک نیستند.
| روش درمان | اثر اصلی | زمان مشاهده نتیجه |
|---|---|---|
| غرغره آب نمک | ضدباکتری و ضدتورم | 1 تا 2 روز |
| عسل و لیمو | نرم کننده و ضدالتهاب | 2 تا 3 روز |
| ویتامین ث | تقویت ایمنی بدن | 3 تا 5 روز |
نترکیب چند روش با هم اثر بیشتری دارد اما هیچ کدام نباید جایگزین درمان آنتی بیوتیکی یا نظر پزشک شوند. استفاده همزمان از مراقبت خانگی و دارو، نتیجه بهتری به همراه دارد.
سوالات متداول
1. آیا گلودرد چرکی بدون آنتی بیوتیک درمان می شود؟
در موارد خفیف ممکن است علائم با درمان های خانگی کاهش یابد اما برای درمان کامل عفونت نیاز به مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد. همیشه باید تشخیص نهایی توسط پزشک انجام شود.
2. آیا قرص جوشان ویتامین ث برای همه افراد مناسب است؟
خیر، مصرف بیش از حد ویتامین ث در افرادی که دچار سنگ کلیه یا نارسایی کلیه هستند خطرناک است. این مکمل باید زیر نظر پزشک و با دوز مشخص مصرف شود.
3. آیا استفاده از بخور برای کودکان مناسب است؟
بله، استفاده از بخور با آب گرم باعث مرطوب شدن گلو و تسکین سرفه می شود اما باید دمای بخار کنترل شود تا خطر سوختگی وجود نداشته باشد.
