بیماری قلبی در زنان یکی از مهم ترین علل مرگ و ناتوانی در سراسر جهان است. برخلاف باور عمومی که بیماری های قلبی را مختص مردان می داند، زنان نیز به همان اندازه در معرض خطر قرار دارند. نکته مهم این است که علائم بیماری قلبی در زنان اغلب متفاوت از مردان بوده و همین موضوع باعث تأخیر در تشخیص می شود. بسیاری از زنان علائمی تجربه می کنند که شبیه خستگی، اضطراب یا مشکلات گوارشی هستند و همین موضوع تشخیص را دشوار می کند.

در سال های اخیر تحقیقات جدید نشان داده اند که زنان پس از ابتلا به بیماری های قلبی، میزان مرگ و میر بالاتری نسبت به مردان دارند. این موضوع به دلیل تفاوت های فیزیولوژیک، عوامل هورمونی و حتی نگرش های فرهنگی نسبت به بیماری در زنان است. به همین دلیل آگاهی از نشانه ها، تشخیص زودهنگام و مراقبت درست اهمیت زیادی دارد.

در این سری از مقاله از سایت داروخانه آنلاین حکیم 24 قصد داریم در خصوص مهم ترین نشانه های بیماری قلبی در زنان، نحوه تشخیص زودهنگام، عوامل خطر و مراقبت های حیاتی بپردازیم.

چرا زنان در معرض خطر بیماری قلبی قرار دارند

زنان به دلایل متعددی در معرض خطر بیماری قلبی در زنان قرار دارند. تغییرات هورمونی در دوران بارداری، یائسگی و استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری از مهم ترین عوامل افزایش ریسک قلبی در زنان هستند. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی نیز موجب سفت شدن دیواره رگ ها و افزایش احتمال لخته خون می شود. علاوه بر این، زنان با سابقه خانوادگی بیماری های قلبی یا چربی خون بالا بیشتر در خطر قرار دارند.

مطالعه منتشر شده در سایت NCBI در سال ۲۰۲۵ نشان داد که زنان در مقایسه با مردان، دیرتر به علائم بیماری قلبی واکنش نشان می دهند و کمتر به پزشک مراجعه می کنند. این تأخیر در مراجعه باعث پیشرفت بیماری و افزایش احتمال بروز سکته قلبی می شود. همچنین یافته های علمی از دانشگاه هاروارد نشان داده که زنان بیشتر از مردان در زمان بروز حمله قلبی، علائم گنگی مانند درد معده یا تنگی نفس دارند.

درک این تفاوت ها گام اول در پیشگیری و درمان موفق بیماری قلبی در زنان است. آگاهی از وضعیت بدن و مراجعه منظم به پزشک، احتمال بروز عوارض شدید قلبی را کاهش می دهد. زنان باید به صورت منظم فشار خون، کلسترول و قند خون خود را بررسی کنند تا مشکلات احتمالی در مراحل اولیه شناسایی شود.

مهم ترین نشانه های بیماری قلبی در زنان

نشانه های بیماری قلبی در زنان گاهی با علائم استرس یا مشکلات گوارشی اشتباه گرفته می شود. درد در قفسه سینه، شایع ترین علامت است اما در زنان همیشه به شکل واضح ظاهر نمی شود. بسیاری از زنان احساس فشار در فک، گردن یا شانه را تجربه می کنند. همچنین خستگی شدید، تهوع، تنگی نفس و تعریق غیر معمول از نشانه های اولیه بیماری قلبی در زنان محسوب می شوند.

در مطالعه ای که در مجله Journal of the American Heart Association منتشر شده، مشخص شد بیش از ۶۰ درصد زنان مبتلا به حمله قلبی قبل از بروز حمله دچار خستگی طولانی مدت یا بی خوابی بوده اند. این علائم اغلب نادیده گرفته می شوند اما هشدارهای مهمی هستند. زنان باید به تغییرات غیر عادی در سطح انرژی بدن یا احساس سنگینی در قفسه سینه دقت داشته باشند.

توجه به نشانه های غیر معمول به ویژه در زنان بالای ۴۰ سال اهمیت دارد. تشخیص سریع علائم باعث جلوگیری از آسیب به عضله قلب و کاهش خطر سکته می شود. در صورت بروز هر یک از علائم گفته شده، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

روش های تشخیص زودهنگام بیماری قلبی در زنان

تشخیص زودهنگام کلید اصلی نجات زندگی زنان مبتلا به بیماری قلبی است. روش های تشخیصی شامل نوار قلب، اکوکاردیوگرافی، تست ورزش، و آنژیوگرافی کرونر هستند. پزشک با بررسی سابقه خانوادگی، علائم و نتایج آزمایش ها می تواند وضعیت سلامت قلب را ارزیابی کند.

مطالعه ای در سال ۲۰۲۴ از موسسه Mayo Clinic نشان داد که استفاده از سی تی آنژیوگرافی می تواند با دقت ۹۵ درصد، انسدادهای ریز عروق کرونری را شناسایی کند. این روش برای زنان مفیدتر است زیرا تغییرات جریان خون در قلب زنان متفاوت از مردان است. همچنین غربالگری منظم فشار خون و چربی های خون از سنین پایین تر باید انجام شود.

در برخی موارد، پزشکان از تست های هورمونی و نشانگرهای التهابی نیز برای تشخیص استفاده می کنند. هر زن باید بر اساس شرایط خود برنامه غربالگری اختصاصی داشته باشد. انجام چکاپ سالیانه در زنان بالای ۳۵ سال توصیه شده است.

فاکتورهای خطر اختصاصی در زنان

زنان دارای فاکتورهای خطر ویژه ای برای بیماری های مختلف هستند که در مردان کمتر این فاکتورها دیده می شود. یکی از مهم ترین آنها عوارض بارداری مانند پره اکلامپسی، دیابت بارداری و زایمان زودرس است. این شرایط می توانند در آینده احتمال بروز بیماری های قلبی را افزایش دهند.

علاوه بر این، سندرم تخمدان پلی کیستیک، یائسگی زودرس و مصرف طولانی مدت داروهای هورمونی و سابقه انجام جراحی ها متعدد از دیگر عوامل خطر هستند. یافته های علمی اخیر نشان داده که زنانی که در دوران یائسگی دچار بی خوابی و تعریق شبانه هستند، بیشتر در معرض بیماری های قلبی قرار دارند. تغییرات هورمونی در این دوران نقش مهمی در عملکرد عروق دارند.

کنترل این عوامل با تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم انجام می شود. مصرف قرص هایی مانند مگنی ول ایکس مارت زیر نظر پزشک برای تنظیم عملکرد عضلات و کاهش اسپاسم های قلبی مفید است اما باید با احتیاط مصرف شود.

سبک زندگی و تغذیه مناسب برای پیشگیری

رعایت سبک زندگی سالم یکی از مؤثرترین روش ها برای جلوگیری از بیماری قلبی در زنان است. تغذیه غنی از فیبر، سبزیجات تازه، ماهی، مغزها و روغن های گیاهی نقش مهمی در سلامت قلب دارد. پرهیز از مصرف چربی های اشباع و غذاهای فرآوری شده به کاهش کلسترول بد کمک می کند.

ورزش منظم حداقل ۳۰ دقیقه در روز برای زنان بالای ۳۰ سال ضروری است. پیاده روی تند، شنا، دوچرخه سواری یا یوگا جریان خون را تقویت کرده و فشار خون را تنظیم می کند. همچنین خواب کافی و مدیریت استرس تأثیر مستقیم بر سلامت قلب دارند.

تحقیقات اخیر نشان داده اند زنانی که ۷ ساعت خواب شبانه دارند، ۲۵ درصد کمتر از دیگران در معرض سکته قلبی قرار می گیرند. رعایت الگوی خواب منظم و پرهیز از بی خوابی های طولانی، عملکرد سیستم قلبی عروقی را حفظ می کند.

تفاوت علائم بیماری قلبی در زنان و مردان

تفاوت های فیزیولوژیک باعث می شود علائم بیماری قلبی در زنان با مردان متفاوت باشد. زنان بیشتر دچار دردهای منتشر، احساس فشار یا سنگینی در قفسه سینه، تنگی نفس یا تهوع می شوند، در حالی که مردان درد ناگهانی و شدید در مرکز قفسه سینه دارند.

در جدول زیر مقایسه اصلی این تفاوت ها آورده شده است.

توجه به این تفاوت ها باعث تشخیص دقیق تر و سریع تر بیماری قلبی در زنان می شود. پزشکان توصیه می کنند زنان در صورت تجربه هر نوع درد غیرعادی، حتی بدون علائم واضح، به اورژانس مراجعه کنند.

مراقبت های پس از تشخیص بیماری قلبی

پس از تشخیص بیماری قلبی در زنان، رعایت توصیه های پزشکی اهمیت زیادی دارد. مصرف داروها باید دقیق و زیر نظر پزشک انجام شود. داروهایی مانند بتابلاکرها، استاتین ها و مهارکننده های ACE از جمله درمان های رایج هستند.

زنان باید رژیم غذایی کم نمک و کم چرب داشته باشند و مصرف سبزیجات برگ سبز را افزایش دهند. کنترل وزن و کاهش استرس روانی نیز در بهبود عملکرد قلب مؤثر است. پزشک ممکن است مصرف مکمل هایی مانند مگنی ول ایکس مارت را برای تنظیم تپش قلب و کاهش اسپاسم عضلانی توصیه کند.

معاینه منظم و پایش علائم، کلید کنترل بیماری قلبی در زنان است. زنان باید در فواصل مشخص به متخصص قلب مراجعه کرده و آزمایش های کنترل چربی، قند و فشار خون را انجام دهند.

یافته های علمی جدید درباره بیماری قلبی در زنان

در سال ۲۰۲۵ مقاله ای در مجله Nature Medicine منتشر شد که نشان داد زنان با فعالیت بدنی متوسط در هفته، ۳۰ درصد کمتر در معرض بیماری قلبی قرار دارند، در حالی که مردان برای رسیدن به همین اثر به دو برابر فعالیت نیاز دارند. این یافته نشان دهنده تفاوت متابولیسم قلب در زنان است.

همچنین پژوهشی از National Institute of Health گزارش داده که هورمون استروژن با افزایش تولید نیتریک اکساید در عروق، باعث افزایش انعطاف رگ ها می شود و کمبود آن پس از یائسگی زمینه ساز تصلب شرایین است. بنابراین درمان های هورمونی تحت نظر پزشک می توانند نقش حفاظتی برای قلب داشته باشند.

این مطالعات مسیرهای جدیدی را برای تشخیص و درمان هدفمند بیماری قلبی در زنان گشوده اند و بر اهمیت توجه به جنسیت در طراحی درمان ها تأکید دارند.

کلام اخر؛ قلب زنان، صدایی که باید شنیده شود

بیماری قلبی در زنان مسئله ای جدی است که نباید نادیده گرفته شود. تفاوت های هورمونی، فیزیولوژیک و اجتماعی باعث می شوند زنان دیرتر به نشانه های بیماری واکنش نشان دهند. تشخیص زودهنگام، اصلاح سبک زندگی و مصرف داروهای تجویزی زیر نظر پزشک اساس مراقبت صحیح است.

زنان باید به بدن خود گوش دهند و هر علامت غیرعادی را جدی بگیرند. آگاهی، غربالگری منظم و توجه به سلامت روان، سه ستون اصلی برای حفظ سلامت قلب هستند. پیشگیری از بیماری قلبی در زنان فقط با تغییر رفتار و شناخت دقیق نشانه ها امکان پذیر است.

سوالات متداول

۱. آیا بیماری قلبی در زنان با استرس ارتباط دارد؟
بله. استرس مزمن با افزایش فشار خون و ترشح هورمون کورتیزول باعث فشار بیشتر بر قلب می شود و خطر سکته را بالا می برد.

۲. آیا مصرف مکمل هایی مانند مگنی ول ایکس مارت برای پیشگیری مفید است؟
در برخی موارد پزشکان برای تنظیم عملکرد عضلانی و کاهش اسپاسم قلبی این مکمل را تجویز می کنند، اما مصرف آن باید حتما زیر نظر پزشک باشد.

۳. بهترین زمان برای انجام چکاپ قلب در زنان چه سنی است؟
زنان باید از سن ۳۵ سالگی به بعد هر سال یک بار چکاپ کامل شامل بررسی فشار خون، کلسترول و قند خون انجام دهند.